Thanh Long Việt Nam - Đằng Sau Vị Thế Số 1 Toàn Cầu Là Bài Toán Phụ Thuộc Một Thị Trường

Việt Nam từ lâu đã nắm giữ vị thế đáng tự hào: Nhà sản xuất và xuất khẩu thanh long lớn nhất toàn cầu. Với kim ngạch xuất khẩu đạt 600 triệu USD vào năm 2024, chiếm tới 85% thị phần toàn cầu, trái thanh long không chỉ là một mặt hàng nông sản, mà còn là niềm tự hào của nông dân Việt.

Thành công này có được nhờ điều kiện khí hậu lý tưởng, đất đai màu mỡ ở các vùng trọng điểm như Bình Thuận, Long An, cùng với kỹ thuật canh tác giàu kinh nghiệm. Khoảng 80-85% sản lượng thanh long đã được dành cho xuất khẩu, minh chứng cho giá trị kinh tế khổng lồ mà loại trái cây này mang lại.

Thị Trường Độc Tôn

Tuy nhiên, đằng sau sự thống trị toàn cầu là một rủi ro lớn và dai dẳng: Sự phụ thuộc quá lớn vào một thị trường duy nhất - Trung Quốc.

Hiện tại, tới 80% sản lượng thanh long xuất khẩu của Việt Nam đổ về Trung Quốc. Dù Trung Quốc là thị trường tiêu thụ lớn nhất, nhưng sự phụ thuộc này đã đặt ngành nông sản vào thế bị động. Chỉ cần một thay đổi đột ngột về chính sách hay quy định kiểm dịch từ phía Trung Quốc, cả ngành hàng triệu tấn thanh long sẽ phải gánh chịu tổn thất nặng nề.

Điều này tạo ra một mệnh lệnh cấp thiết: Việt Nam phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để đảm bảo sự phát triển bền vững và giảm thiểu rủi ro.

Mỹ - "Miền đất hứa" đầy thách thức

Trong xu thế đa dạng hóa, Mỹ nổi lên là điểm đến đầy hứa hẹn cho trái thanh long Việt Nam. Dù hiện tại thị phần của Mỹ còn khiêm tốn (gần 10% kim ngạch), nhưng tiềm năng tăng trưởng là vô cùng lớn.

Chinh phục thị trường Mỹ đồng nghĩa với việc đối mặt với các tiêu chuẩn cực kỳ khó tính và nghiêm ngặt. Tuy nhiên, nếu thanh long Việt Nam vượt qua được những rào cản này, cánh cửa lớn cho đầu ra ổn định và giá trị cao sẽ được mở ra.

Cuộc Đàm Phán Tháo Gỡ "Nút Thắt" Chi Phí Cho Thanh Long Việt Nam

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam đang có những nỗ lực đáng chú ý. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã dẫn đầu đoàn công tác làm việc với Cục Kiểm dịch Động thực vật Mỹ (APHIS). Mục tiêu quan trọng là đề xuất công nhận phương pháp xử lý hơi nước nóng (hoặc gia nhiệt) cho thanh long tươi.

Vì sao phương pháp này lại quan trọng? Nếu được APHIS chấp thuận, nó sẽ hợp lý hóa quy trình xuất khẩu và giảm đáng kể chi phí chế biến cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Trước đó, một số cơ sở đã áp dụng thành công phương pháp gia nhiệt và được các thị trường khó tính như Hàn Quốc, Nhật Bản chấp nhận. Đây là cơ sở vững chắc để tin rằng Mỹ cũng sẽ sớm công nhận. Ngay cả tỉnh Lâm Đồng – một trong những thủ phủ thanh long – cũng đã tiên phong kiến nghị Bộ NN&MT đàm phán cho phép sử dụng biện pháp xử lý gia nhiệt.

Nỗ lực đa dạng hóa thị trường, đặc biệt là việc chinh phục thành công thị trường Mỹ, không chỉ giúp thanh long Việt Nam vươn xa hơn mà còn củng cố vị thế của nông sản Việt trên bản đồ thương mại toàn cầu, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững hơn.